تولید مثل در قارچ ها به دو روش انجام میگیرد.
1- تولدی مثل غیر جنسی ( Asexual reproduction )
2- تولید مثل جنسی ( Sexual reproduction )
اسپورهای غیر جنسی قارچ ها معمولاً برای تکثیر، انتشار و بقای آنها بکار می آید. اسپورهای جنسی بیشتر در ایجاد نوترکیبی ( Recombination ) و ژنوتیپ های جدید بکار می آید. اسپور قارچ ها با جوانه زدن تولید لوله تندش ( Germ tube ) می کند که پس از رشد، هیف قارچ را به وجود می آورد. رنگ ، اندازه ، تعداد حجره و نحوه تشکیل اسپور قارچ ها متنوع و در شناسایی انها به کار می رود. مرحله جنسی بعضی از قارچ ها هنوز شناسایی نشده است. و برخی از آنها عقیم هستند و اسپور جنسی و غیر جنسی تولید نمی کنند. تولید مثل غیر جنسی را تکثیر رویشی ( Somatic reproduction ) هم می گویند. در تویید مثل غیر جنسی آمیزش هسته ها و ترکیب آنها و میوز وجود ندارد در صورتی که در تولید مثل جنسی با آمیزش دو گامت نر و ماده و به دنبال آن میوز، نوترکیبی و ژنوتیپ جدید به وجود می آید.
گامت ها یا اندام های جنسی نر و ماده ترکیب و سلول تخم بوجود می آید. اندام حامل گامت ها را گامتانژ ( Gametangium ) می گویند. اگر گامت نر و ماده روی یک هیف باشد به آن قارچ هموتالیک ( Homothalic ) و اگر روی دو هیف جدا باشد هتروتالیک ( Heterothalic ) می گویند.
در آمیزش جنسی گامت نر و ماده ابتدا مرحله پلاسموگامی ( Plasmogamy ) یعنی اختلاط پروتوپلاسم دو گامت نر و ماده و تولید سلول دی کاریوتیک ( Dikariotic ) دارای n+n کروموزوم انجام و سپس هسته های این سلول با هم اختلاط و سلول تخم ( Zygot ) دیپلوید 2n کروموزومی به وجود می آید این مرحله را کاریوگامی ( Kariogamy ) می گویند. در مرحله آخر میوز انجام و اسپوهای جنسی n کروموزومی تولید می شوند. در تولید مثل غیر جنسی اندام های جنسی و گامت ها نقش ندارند و این مرحله در تکثیر و انتشار و بقا قارچ نقش مهمی دارد و در یک فصل زراعی چندین بار تکرار می شود.
تولید مثل غیر جنسی به روش های مختلف مانند قطعه قطعه شدن ( Fragmentation ) و تولید آرتروسپور ( Artrospore ) تقسیم سلولی ( Fission ) ، جوانه زدن ( Budding ) ، تولید کلامیدوسپور ( Chlamydospore ) و تولد اسپور غیر جنسی روی کنیدی بر یا کنیدیوفر بصورت آزاد یا درون محفظه ای بنام اسپورنژیوم ( Sporangium ) صورت می گیرد.
منبع: بیماری شناسی گیاهی و بیماری های گیاهی
تالیف علی روستایی (عضو هیات علمی دانشگاه تهران) انتشارات جهاد دانشگاهی واحد تهران